Spot 38
Radha Raman Temple
The Shaligram of Gopal Bhatt Goswami takes the form of Sri Sri Radha Raman
In Gopala Bhatta’s dream, Chaitanya Mahaprabhu instructed him to journey to Muktinath, where the Gandaki river flows. Each time Gopala Bhatta scooped water from the river, he discovered 12 saligrama silas. Despite putting them back three times, he eventually brought them to Vrindavan, understanding it as the will of the Lord. Happily worshipping these silas, Gopala Bhatta Goswami would put them in a cloth bag and tie them to a tree after worshipping them.
One day, a rich Mathura merchant came to Vrindavan and gave many ornaments, silk, turbans to the Goswamis for their deities. On the auspicious day of Narasimha Chaturdasi, Gopal thought that if he had a deity, he would also dress and serve Lord more intimately. The next day, when he woke up, he found his Damodar sila turned into the Radha Raman deity.
This happened on Vaisakha-purnima full moon in April-May, 1543 AD. Radha Raman became the life and soul of Gopala Bhatta Goswami, whom he served with great devotion. Despite being only twelve finger-widths tall, the deity is very attractive, with lotus feet like Madan Mohan, chest like Gopinath, and a face like Govinda Deva. By taking darshan, one receives the benefit of taking darshan of three other deities.
राधा रमण मंदिर
गोपाल भट्ट गोस्वामी का शालिग्राम श्री श्री राधा रमण का रूप धारण करता है
गोपाल भट्ट के सपने में चैतन्य महाप्रभु ने उन्हें मुक्तिनाथ की यात्रा करने का निर्देश दिया जहां गंडकी नदी बहती है। हर बार जब गोपाल भट्ट ने नदी से पानी निकाला तो उन्हें 12 शालिग्राम शिला मिले। तीन बार उन्हें वापस रखने के बावजूद वह अंततः इसे भगवान की इच्छा समझकर उन्हें वृन्दावन ले आए। प्रसन्न होकर गोपाल भट्ट गोस्वामी इन शिला की पूजा करके उन्हें एक कपड़े की थैली में रख देते थे और पूजा करने के बाद उन्हें एक पेड़ से बांध देते थे।
एक दिन मथुरा का एक अमीर व्यापारी वृन्दावन आया और उसने गोस्वामियों को उनके विग्रहों के लिए कई आभूषण, रेशम, पगड़ियाँ दीं। नरसिम्ह चतुर्दशी के शुभ दिन पर गोपाल ने सोचा कि अगर उसके पास विग्रह होता तो वह भी कपड़े पहनता और भगवान की अधिक अंतरंगता से सेवा करता। अगले दिन जब वह जागे तो उन्होंने पाया कि उनका दामोदर शिला राधा रमण विग्रह में बदल गया है।
यह अप्रैल-मई 1543 ई. में वैशाख-पूर्णिमा को हुआ था। राधा रमण गोपाल भट्ट गोस्वामी के जीवन और आत्मा बन गए, जिनकी उन्होंने बड़ी भक्ति से सेवा की। केवल बारह अंगुल-चौड़ाई लंबा होने के बावजूद विग्रह बहुत आकर्षक है जिसमें मदन मोहन की तरह चरणकमल, गोपीनाथ की तरह छाती और गोविंददेव की तरह चेहरा है। राधारमण जी के दर्शन करने से तीन अन्य विग्रहों के दर्शन का लाभ प्राप्त होता है।
राधारामन मंदिर
गोपाल भट्ट गोस्वामींचा शालिग्राम श्री श्री राधा रमणचे रूप धारण करतो
गोपाल भट्टाच्या स्वप्नात, चैतन्य महाप्रभूंनी त्यांना मुक्तिनाथला जाण्याची सूचना केली, जिथे गंडकी नदी वाहते. प्रत्येक वेळी गोपाळ भट्टाने नदीतून पात्रात पाणी काढले तेव्हा त्यांना 12 शाळीग्राम शिळा त्या पात्रात सापडले. त्यांना तीन वेळा पाण्यात विसर्जित करूनही, शाळीग्राम शिळा पुन्हा त्याच पात्रात प्रकट होत असत. ही परमेश्वराची इच्छा आहे, असे समजून त्यांनी अखेरीस शाळीग्रामांना वृंदावनात आणले. आनंदाने या शिळा पूजा करून, गोपाळभट्ट गोस्वामी त्यांना कापडी पिशवीत ठेवत आणि त्यांची पूजा केल्यानंतर त्यांना झाडाला बांधायचे.
एके दिवशी, एक मथुरेचा श्रीमंत व्यापारी वृंदावनात आला आणि त्याने गोस्वामींना त्यांच्या विग्रहांसाठी अनेक दागिने, रेशीम, पगड्या दिल्या. नरसिंह चतुर्दशीच्या शुभ दिवशी, गोपालांनी विचार केला की जर आपल्या विग्रहांनासुद्धा आकार असता तर आपण सुद्धा भगवंताचे वेशभूषा व अलंकारांनी सजवले असते आणि अधिक आत्मीयतेने भगवंताची सेवा केली असती. दुसर्‍या दिवशी, जेव्हा त्यांना जाग आली तेव्हा त्यांना त्यांची दामोदर शिला राधारामन रूपात परिवर्तित झालेली दिसली. हे
एप्रिल-मे, 1543 मध्ये वैशाख-पौर्णिमेला घडले . राधा रमण हे गोपाळ भट्ट गोस्वामींचे जीवन आणि प्राण बनले, ज्यांची त्यांनी मोठ्या भक्तीने सेवा केली. मदन मोहन सारखे चरणकमळ, गोपीनाथ सारखी छाती आणि गोविंददेव सारखा चेहरा असलेले हे विग्रह फक्त बारा बोटे उंच असूनही अतिशय आकर्षक आहे. दर्शन घेतल्याने इतर तीन देवतांचे दर्शन घेण्याचा लाभ मिळतो.
રાધા રમણ મંદિર
ગોપાલ ભટ્ટ ગોસ્વામીની શાલિગ્રામ શીલા શ્રી શ્રી રાધા રમણ રૂપે પ્રગટ થાય છે.
એક વાર ચૈતન્ય મહાપ્રભુએ ગોપાલ ભટ્ટના સપનામાં આવીને તેમને ગંડકી નદી જ્યાંથી વહે છે તે મુક્તિનાથ જવાનું કહ્યું. ગોપાલ ભટ્ટે ગંડકીમાં હાથથી અર્ઘ્ય આપ્યું ત્યારે તેમના હાથમાં 12 શાલિગ્રામ શીલા આવી. તેમણે આ શીલાઓ એક નહીં, ત્રણ વાર નદીને અર્પણ કરી છતાં તે ફરી ફરીને હાથમાં આવી એટલે હરિઈચ્છા ધારીને ગોપાલ ભટ્ટ આ શીલાઓને વૃંદાવન લાવ્યા. ગોપાલ ભટ્ટ આ શિલાઓની સેવામાં રત થયા, સેવા કર્યા પછી તેઓ શીલાઓને કપડાની થેલીમાં મૂકીને વૃક્ષ પર ટાંગી દેતા.
એક વાર મથુરાથી આવેલા ધનિક વેપારીએ વૃંદાવનના ગોસ્વામીઓને તેમના વિગ્રહો માટે ઘરેણા, રેશમની પાઘડી વગેરે ભેટ આપ્યા. નૃસિંહ ચતુર્દશીના પવિત્ર અવસરે ગોપાલ ભટ્ટે વિચાર્યું કે જો તેમની પાસે પણ અર્ચવિગ્રહ હોત તો તેમણે પણ વસ્ત્રો અને દાગીનાથી ભગવાનને અલંકૃત કર્યા હોત. બીજી સવારે તેઓ જાગ્યા ત્યારે જોયું કે તેમની દામોદર શીલાઓ રાધા રમણના અર્ચ વિગ્રહમાં પરિવર્તિત થઈ હતી.
આ ઘટના ઈસવી સન 1543ના અપ્રિલ-મે દરમિયાન વૈશાખ પૂર્ણિમાએ ઘટી હતી. રાધા રમણ પછી તો ગોપાલ ભટ્ટનું જીવન-આત્મા બની ગયા, જેની તેમણે ખૂબ ભક્તિભાવથી સેવા કરી. બાર આંગળી જેટલા જ ઊંચી હોવા છતાં રાધા રમણની પ્રતિમા અત્યંત આકર્ષક છે. મદન મોહન જેવા ચરણો, ગોપીનાથ સમાન છાતી તથા ગોવિંદ દેવ જેવું તેમનું મુખ છે. તેમનું દર્શન કરીને ભક્તો અન્ય ત્રણ વિગ્રહોના દર્શન કર્યાનો લાભ મેળવી શકે છે.
